Een andere kijk op de dijk

Daar waar dijken logischerwijze in technische zin vaak benaderd worden vanuit de bedreiging door het hoge water, is mijn ervaring dat dijken ook veel kansen bieden. Bij vele projecten heb ik een bijdrage geleverd om die kansen gestalte te geven, met vaak een bijzonder resultaat. Erg trots ben ik dan ook dat ABT sinds 2013 een groot aandeel heeft in de prille ontwikkeling van constructieve dijkversterkingen.

In mijn dagelijkse praktijk als adviseur, komen met regelmaat vragen voorbij over bouwen in, op en naast dijken. Dit kan een kelder, windturbine, kunstwerk of woontoren zijn. Deze projecten werden vooraf als uitdagend of zelfs onmogelijk gekarakteriseerd,  maar zijn uiteindelijk wel gerealiseerd. Dat zelfde geldt voor het aantonen van de sterkte van dijken met bouwwerken waar dat nog niet zo vanzelfsprekend is. In het kader van ‘een andere kijk op de dijk’, licht ik een aantal bijzondere projecten toe.

Vopak Eemshaven
Een goed voorbeeld is het tankopslagproject voor Vopak in de Eemshaven. Hier is een dijk rondom een 5- of 6-tal tanks gerealiseerd: een zogenoemde bundwall. Het plan was om daarvoor klei aan te voeren. Er was echter sprake van veel grond wat eerst van de bouwlocatie afgevoerd moest worden. Met een uitgebreid testprogramma, waarbij tot 6 ton/m² belasting op de dijk is aangebracht, heeft ABT aangetoond dat de aanwezige grond geschikt was voor deze dijk. Dit resulteerde in een aanzienlijke besparing op kosten, transport en bouwtijd. 

Schoon-betonnen duinrug
Om de afronding van de tweede Maasvlakte te vieren is op het duin van Europoort II het kunstwerk ‘De Zandwacht’ gerealiseerd: een schoon-betonnen duinrug. Dit project had echter veel voeten in de aarde. Het risico dat door wind of golfslag bij een zuidwesterstorm het duin rondom het kunstwerk afkalft, is op een passende wijze vermeden door het kunstwerk op een terp van gewapend grof granulaat te plaatsen. Het kunstwerk heeft de eerste stormen inmiddels met glans doorstaan. 

Veiligheid
Bij de nieuwbouw van het CASA400 hotel in Amsterdam, gevestigd naast de dijk van het kanaal dat de Amstel met het IJ verbindt, ontstond de behoefte om een kelder te maken. De veiligheid van een dijk wordt echter geleverd door de grond die achter de dijk ligt: de zogenoemde beschermingszone. Zelfs het graven van een sleuf voor een leiding in deze zone is al een behoorlijke uitdaging. Uiteindelijk is aangetoond dat zowel tijdens de bouw als in de periode daarna, de dijk een royaal hogere veiligheid had dan in de bestaande situatie.

Bouwen in de dijk
Bij het woontorencomplex ‘De Tweeling’ in Amsterdam was de uitdaging zelfs nog groter. De behoefte was om bovenop de dijk te bouwen. De palen van de woontorens zijn in de dijk geheid waarbij de trillingen de dijk niet mochten verzwakken. Op dat moment was het aanbrengen van vreemde objecten in de dijk eigenlijk niet vanzelfsprekend. Dankzij intensief contact met het waterschap en een uitgebreide analyse van de capaciteit van de dijk, werd het project alsnog gerealiseerd  op een unieke plek in Amsterdam.

Windturbines
Nu aangetoond kon worden dat funderingen een dijk kunnen versterken, stond de volgende uitdaging voor de deur: een groene dijk nog ‘groener’ maken. Waar windturbines veelal op enige afstand van een dijk worden geplaatst, heeft ABT bij het Windpark Eemmeerdijk  geadviseerd om windturbines vrijwel op de dijk te realiseren. Het project is inmiddels succesvol uitgevoerd en vraagt om een vervolg in de race naar een klimaatneutrale energievoorziening.  

Dijkversterking
De ultieme uitdaging voor ABT verzorgde de aannemers Mourik en Besix met de vraag om een bijdrage aan de dijkverzwaring van het traject Kinderdijk – Schoonhovenseveer te leveren. Mede door de constructieve inbreng van ABT, kon het project middels een tender verworven worden. Met grote trots zie ik hoe een groep specialisten de meest geavanceerde berekeningen maakt om tot een optimaal ontwerp te komen. Op deze manier kunnen bestaande dijkwoningen schadevrij gehandhaafd blijven. Met palen, ankers, baretten en diepwanden zijn diverse dijkvakken versterkt. En passant wordt daarbij nieuwe kennis ontwikkeld; door inmiddels de tweede TU-Delft afstudeerder. Naar aanleiding van dit project participeert ABT ook in onderzoekstrajecten om de ontwerprichtlijnen te verbeteren. 

Dat een dijk meer is dan een hoeveelheid grond mag blijken uit de genoemde voorbeelden. Bouwen op, in of direct naast een dijk is uitdagender, maar beslist niet onmogelijk. Mijn ambitie om op duurzame wijze, met respect voor de omgeving, op dijken mooie projecten te realiseren blijkt dus heel goed mogelijk te zijn. 

Auteur: Niki Loonen