Mens blijft een mens
Men is gevoeliger voor wat door anderen wordt bepaald of opgelegd, dan voor wat men zelf kan beïnvloeden. Ongeacht het bereikte resultaat. Zo is men lange tijd bereid om discomfort te accepteren, als men die situatie zelf heeft gecreëerd. Neem een gekozen vakantiebestemming. De acceptatietijd is echter veel korter als een ‘ander’ die situatie heeft gecreëerd. Ook reageert men op kortetermijneffecten heftiger dan op effecten die op langere termijn spelen. De behoefte aan ‘verse lucht’ is sterker dan het tegenhouden van fijnstof (bijvoorbeeld nabij een verkeersader). Het raam wordt dan toch open gezet, ongeacht de effecten op het binnenmilieu en het geluidniveau.
Bovendien zijn deze behoeftes per persoon verschillend, maar als ze langer aanhouden en onderling worden gecommuniceerd, kunnen de behoeftes zich onder de aanwezigen verspreiden. Een legitiem gevolg van het menselijk ‘spiegelende brein’ en andere sociale effecten. Veelal spelen duurzaam verworven instincten een rol zodat deze reacties nauwelijks op rationele wijze kunnen worden beïnvloed. Bijvoorbeeld het antwoord van een gebouwbeheerder:
“Je hebt het hier koud? Dat kan helemaal niet want het is hier 22 graden”.
Zoiets heeft geen zin. Als je het koud hebt, dan is daar een reden voor. En als die reden niet wordt weggenomen, hebben binnenkort vele mensen in de omgeving ook last van die kou.
Is de omgeving belangrijk?
Binnen de leefomgevingen kennen we, onvermijdelijk, ruimten waarin de atmosfeer is gecreëerd door anderen. Dat is ook meestal verstandig. Maar vaak zijn we indirect gedwongen in die ruimten langere tijd te verblijven.
Deze beïnvloeding van de omgeving door anderen, gaat van groot naar klein.
- op wereldniveau moeten we de global warming beperken en ozongaten verkleinen
- de nationale overheden moeten fijnstofproducties in de atmosfeer beperken en de
- werkgever zal de werkomgeving gezond en leefbaar moeten maken. Healthy Buildings met een goede ‘indoor air quality’ (IAQ).
- en, een stap verder: er bestaan al rapporten over ‘healing environments’. Ofwel in zekere takken van de gezondheidszorg geloven ze dat de gebouwde omgeving in een actieve rol kan (helpen te) genezen.
Vele pakketten van regels en voorschriften bepalen hoe we gezonde gebouwen moeten maken. Daarentegen kan op hogere leeftijd of door verwaarlozing, een ongezonde situatie ontstaan. Dit geldt zeker ook voor gebouwde leefomgeving. In zo’n geval is de oorzaak van een onbehaaglijke omgeving vaak zo complex, dat er sprake is van een ‘Sick Building Syndrome’ (SBS). Het ‘vitaal’ houden van gebouwen is daarom, net als bij mensen, zeer belangrijk.
Dit alles met op de achtergrond de niet aflatende wens dat elk mens zelf zijn eigen leefomgeving wil kunnen bepalen en kunnen bijstellen. Zo ontstaat er een verschil tussen een goed te reguleren gezonde leefomgeving en een moeilijk te reguleren comfortabele omgeving.
Meer dan je denkt
Al de genoemde factoren maken het realiseren van een comfortabele leefomgeving een interdisciplinaire aangelegenheid. Het overstijgt in ruime mate het creëren van een binnenklimaat door het verzorgen van verse lucht via plafondroosters en het plaatsen van radiatoren aan de gevel.
Maar waarom krijgen we het dan zo moeilijk voor elkaar om de nu aanwezige kennis te gebruiken? Waarom worden er talloze leefomgevingen gerealiseerd zonder voldoende rekening te houden met comfort aspecten? Dit lees je in de volgende blog.
Auteur: Onno Jansse
