Bestaat er zoiets als de beste materiaalkeuze voor een duurzaam gebouw? En is dat dan hout, beton of staal? Die discussie wordt nog te vaak vertroebeld door belangen, zegt Lonneke van Haalen, constructeur utiliteitsbouw bij ABT.

“Wij krijgen er van onze klanten veel vragen over”, vertelt Lonneke. “Als onafhankelijk adviseur kunnen we er geen eenduidig antwoord op geven. Want wat de beste oplossing is, verschilt per opgave. Duurzaamheid, ofwel de impact op het milieu, is niet de enige afweging voor een materiaalkeuze. Technische kwaliteit, beeldkwaliteit en budget zijn ook belangrijke factoren. De keuze voor wat het meest duurzaam is, maak je integraal. De toekomstbestendigheid en levensduur worden daarin meegenomen.”

Praktijkvoorbeelden

Lonneke geeft een aantal praktijkvoorbeelden. Is vanuit functionaliteit een niet te grote vloeroverspanning haalbaar, dan is een constructie in hout een interessante optie. De afmetingen kunnen dan beperkt blijven. “Uiteraard houden we dan rekening met de akoestische wensen.”

Een betonconstructie blijft erg efficiënt voor een stabiliteitskern in hoogbouw en voor vloeren met grote overspanningen. “In hout leidt dat tot onnodig veel materiaalgebruik, wat zeker niet duurzamer is.” Ook voor constructies in wisselende grondwaterstanden zoals kelders, palen en bedrijfsvloeren is beton een goede keuze. Is de wens om slank te construeren of heb je met hoge spanningen te maken, dan is staal juist weer een goede keuze.

Optimale combinatie

Lonneke van Haalen: “Optimaal voor de milieu-impact is in veel gevallen een constructie waar hout, beton en staal allemaal in gebruikt worden. Een mooi voorbeeld daarvan is ons ontwerpproces voor de nieuwe WRZV-hallen in Zwolle. Ambitie van de gemeente was om die zoveel mogelijk circulair en bio-based te construeren. Samen met AGS Architects kwamen we uit op een combinatie van hout, staal en beton. Voor elk deel van de constructie werd de meest duurzame oplossing gekozen. De dakconstructie werd een houten vakwerk. Behalve de lage milieu-impact levert het esthetisch een prachtig beeld en een transparante uitstraling op. De vloer is in beton uitgevoerd, een betonmengsel met een lage milieu-impact. In het faciliteitenblok is een staalconstructie toegepast; slank, met een grote uitkragende luifel aan de voorzijde. De keuzes voor de materialisatie werden integraal gemaakt, het beste passend bij de toepassing. Duurzaamheid was een van de belangrijke afwegingscriteria.”

Als ABT constructieprincipes met elkaar vergelijkt op milieu-impact, gebruikt het bureau de gegevens in de Nationale Milieudatabase (NMD). Echter, over de gehanteerde getallen is in de markt voortdurend discussie, vooral als het gaat over hout. Lonneke: “Dat is goed, zo houden we elkaar scherp. We moeten gebruik kunnen maken van getallen die zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid liggen, onafhankelijk beoordeeld zijn en overeenkomen met de laatste inzichten.”